Oddział PTL w Warszawie - historia i współczesność

Oddział Warszawski PTL utworzono w 1927 roku. Stało się to po przekształceniu Małopolskiego Towarzystwa Leśnego w Polskie Towarzystwo Leśne, co miało miejsce na walnym zjeździe MTL we Lwowie w 1925 roku. Na pierwszym zebraniu Rady Naczelnej PTL w grudniu 1925 roku utworzono trzy oddziały regionalne Towarzystwa, odpowiadające zasięgiem obszarom byłych zaborów, z siedzibami: we Lwowie, Poznaniu i Warszawie.

Oddział Warszawski, zawiązany 22 marca 1927 roku, z początku obejmował obszar dawnego zaboru rosyjskiego. Pierwszym przewodniczącym był hrabia Zygmunt Broel-Plater, rok później wybrany prezesem całego PTL, a zastępcą Józef Miłobędzki. W roku 1931 Oddział liczył 164 osób; 88 stanowili członkowie Związku Właścicieli Lasów, a 76 - pracujący w różnych gałęziach leśnictwa. W roku 1937 zasięg terytorialny Oddziału zmniejszył się po wyodrębnieniu Oddziału Ziem Północno-Wschodnich w Lidzie. Oddział Warszawski PTL w okresie międzywojennym zorganizował m.in. akcje: przeciwko projektowi likwidacji Departamentu Leśnictwa, także  parcelacji Lasu Wawerskiego i opracował memoriał w/s podatku majątkowego.

Działalność Towarzystwa po przerwie, spowodowanej II wojną światową, wznowiono w roku 1946. Liczyło ono wtedy 10 oddziałów, w tym 9 związanych z regionalnymi dyrekcjami i Oddział Stołeczny w Warszawie, nie związany z żadną dyrekcją. Członkami Oddziału Stołecznego byli pracownicy Wydziału Leśnego SGGW, Ministerstwa Leśnictwa, Instytutu Badawczego Leśnictwa, PAGED-u oraz leśnicy z Komisji Planowania Gospodarczego.
Stan osobowy Oddziału rósł wraz z dołączaniem kół powstających przy kolejnych instytucjach centralnych i jednostkach terenowych. Maksymalnie Oddział liczył 291 osób w roku 1964. Obecnie ma 289 członków. Są to osoby  zatrudnione m.in w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Instytucie Badawczym Leśnictwa, Kampinoskim Parku Narodowym, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie, na Wydziale Leśnym SGGW oraz w Nadleśnictwach: Celestynów, Chojnów, Jabłonna, Łochów, Mińsk i Sokołów.

Członkowie Oddziału Warszawskiego uczestniczą czynnie w działalności Zarządu Głównego. Brali więc udział w przygotowywaniu wielu dokumentów Towarzystwa, dotyczących spraw leśnictwa i ochrony przyrody w Polsce. Były to m.in.: „Memoriał w sprawie organizacji leśnictwa w Polsce” (1947), „Memoriał w sprawie katastrofalnego stanu lasów i gospodarki leśnej w kraju” (1956) i „Memoriał o stanie lasów i możliwości zwiększenia produkcyjności gospodarstwa leśnego w Polsce” (1968) oraz „Raport o stanie lasów i gospodarstwa leśnego” (1982) i „Stanowisko PTL w sprawie  rządowego projektu ustawy o reprywatyzacji i rekompensatach” (1998).

W ciągu ostatnich 15 lat Oddział Warszawski organizował prawie każdego roku przynajmniej jedną sesję terenową w kraju; W 2005 roku była to sesja na temat zamierania dębów. Odbyła się w Nadleśnictwie Jabłonna, a referat wiodący pt.: „Konsekwencje hodowlane zamierania dębów” przedstawił członek Oddziału, zarazem członek honorowy PTL, prof. Eugeniusz Bernadzki. W 2006 roku, zorganizowano sesję o sośnie, wspólnie z Oddziałem PTL w Płocku, na terenie Nadleśnictwa Gostynin; główny referat pt.: „Sosna na Mazowszu - historia, teraźniejszość, przyszłość” przedstawił członek Oddziału, prof. Jan Zajączkowski.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat Oddział organizował bądź współorganizował kolejne sesje terenowe. W 2009 roku była to sesja na temat restytucji lasów na terenach okalających Zakłady Azotowe w Puławach. W czerwcu 2010 r. w Warszawie miała miejsce sesja tematyczna „Problemy lasów miejskich”, zorganizowana wspólnie z zarządem Lasów Miejskich Warszawy. Z kolei w 2010 roku, na terenie nadleśnictwa Celestynów odbyła się sesja wyjazdowa poświęcona edukacji leśnej.

W dniach 8 - 10 września 2011 Oddział Warszawski PTL był gospodarzem  111 Zjazdu Delegatów Oddziałów. Spotkanie odbyło się w siedzibie Instytutu Badawczego Leśnictwa. Sesja naukowa tego corocznego spotkania członków PTL odbyła się od hasłem:  „Lasy Polski, Europy i świata”. Wygłoszono 9 referatów. Ich  autorami byli Janusz Zaleski, wówczas wiceminister środowiska, prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz, dr Roman Michalak, prof. Andrzej Klocek, dr Wojciech Fonder, dr Marian Pigan, prof. Tomasz Zawiła-Niedźwiecki dr hab. Tomasz Oszako, oraz prof. Andrzej Grzywacz, przewodniczący ZG PTL.

W dniu 20 czerwca 2013 r. odbyła się sesja terenowa w Nadl. Garwolin, na której referat pt pt. „Las i woda – przegląd współczesnych problemów” wygłosił prof. dr hab. Edward Pierzgalski. W programie znalazło się także zwiedzanie obiektów małej retencji, lustracja drzewostanów uszkodzonych przez grad i prezentacja hodowli dzikiej zwierzyny w leśn. Cyganówka.

W 2014 r. zorganizowano sesję terenową w Nadleśnictwie Mińsk, poświęconą pozaprodukcyjnym funkcjom lasu. Zwiedzano m.in.  rezerwat „Jedlina” oraz obiekty przyrodnicze (rezerwaty, obszary Natura 2000 i miejsca ochrony strefowej gniazd bielika) w leśnictwie Jeziorek.

W  2015 roku w Nadleśnictwie Łochów odbyła się sesja, poświęcona łowiectwu. Referat wiodący na ten temat p.t.: „Łowiectwo - historia, teraźniejszość, przyszłość”, wygłosił prof. Andrzej Tomek. Uczestnicy tego spotkania mieli również okazję zapoznać się z miejscową hodowlą kuropatw w wolierach.
Oddział Warszawski PTL we wspomnianym 15-leciu był też dwukrotnie współorganizatorem wyjazdów zagranicznych: w 2007 roku -  do Lwowa, a w 2012 - była to wymiana z Hesją.

W dniach 1-2 czerwca 2016 r. wspólnie z Oddziałem PTL w Katowicach zorganizowano sesję naukową w Nadl. Rudy Raciborskie, poświęconą zagospodarowaniu pożarzysk.  Referaty wygłosili: dr inż. Kazimierz Szabla „Przyczyny i skutki pożaru w 1992 r. Zastosowana strategia odbudowy zniszczonego ekosystemu. Zagrożenia na przyszłość”; prof. dr hab. Alojzy Kowalkowski „Uwarunkowania geomorfologiczno-glebowe rekultywacji pożarzyska w Rudach Raciborskich”; dr inż. Ireneusz Olejarski „Zmiany warunków glebowych i rozwój drzewostanów po pożarze”; dr inż. Jan Łukaszewicz „Hodowlane aspekty zagospodarowania pożarzyska”; mgr inż. Tomasz Pacia „Wpływ sposobu odnowienia lasu na procesy odtwarzania roślinności w ekosystemie leśnym”;
W ramach części terenowej miała miejsce lustracja powierzchni badawczych IBL oraz nadleśnictwa Rudy Raciborskie a także zwiedzanie zespołu klasztornego w Rudach.

W dniu 20 kwietnia 2017 r. na terenie Nadl. Drewnica miała miejsce sesja jubileuszowa z okazji 90-lecia Oddziału na której Kol. Ireneusz Olejarski i kol. Wiktor Ojrzyński przedstawili referat pt. „Historia Oddziału PTL w Warszawie z elementami prehistorii” a następnie odbyło się wspólne jubileuszowe sadzenie lasu.

W dniu 22 maja 2018 została zorganizowana konferencja terenowa w Lasach Miejskich M. St. Warszawy pt. „Dzikie zwierzęta w mieście”, na której referaty wygłosili: dr Andrzej Kruszewicz, dr Małgorzata Falencka-Jabłońska oraz mgr Diana Piotrowska. Na zakończenie sesji miał miejsce przejazd na teren szkółki nadl. Chojnów, gdzie odbyło się uroczyste posadzenie cisa „Marszałek”, upamiętniającego 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości.

W dniu 25 kwietnia 2019 odbyła się wycieczka do rezerwatu „Las Natoliński” oraz do Ogrodu Botanicznego w Powsinie, gdzie wysłuchano referatu nt. budowy anatomicznej drewna, autorstwa Dyrektora Ogrodu, dr Pawła Kojsa.

W dniu 26 maja 2022 została zorganizowana sesja jubileuszowa z okazji 95-lecia działalności Oddziału. Referaty wygłosili: ks. Prałat Wiktor Ojrzyński, członek Zarządu Oddziału - „Zygmunt hr. Bröel-Plater współtwórca i pierwszy prezes warszawskiego oddziału PTL” oraz prof. dr hab. Jan Marek Matuszkiewicz z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN – „Porównanie leśnych zbiorowisk zastępczych ze zbiorowiskami naturalnymi w Puszczy Białowieskiej w zakresie zasobów zgromadzonego węgla i niektórych innych charakterystyk ekologicznych”. Na terenie siedziby Nadleśnictwa posadzono pamiątkowe drzewo – cis pospolity.

Tradycją Oddziału Warszawskiego są spotkania opłatkowe, którym od trzech lat towarzyszy wspólne kolędowanie. Od 2014 roku współgospodarzem tych spotkań jest ks. kan. Wiktor Ojrzyński, członek Zarządu Oddziału. Odbywają się one na terenie parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Warszawie-Jelonkach, której proboszczem jest ksiądz Wiktor. W 2014 roku gościem specjalnym tego spotkania, które odbywa się z początkiem stycznia, był Jerzy Stachurski z Nadleśnictwa Szprotawa, autor wydanej w 2012 roku płyty „Leśna kolęda”. W 2019 r. na spotkaniu z koncertem kolęd wystąpił Chór Leśników Puszczy Białowieskiej.

Wśród sześciu powojennych prezesów PTL, pięciu było członkami Oddziału PTL w Warszawie: Franciszek Krzysik, Andrzej Szujecki, Andrzej Gorzelak, Andrzej Grzywacz i Janusz Dawidziuk.

(Tekst przygotowano na podstawie opracowania S. Dunikowskiego z 2008 roku pt.: "Zarys historii Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Leśnego" oraz rocznych i kadencyjnych sprawozdań Zarządu Oddziału)